Document Type : Original Article
Author
Associate Professor, Department of Philosophy, Faculty of Humanities, University of Zanjan, Zanjan, Iran.
Abstract
Keywords
Article Title [Persian]
Author [Persian]
عفو و بخشودن، در متون دینی و اخلاقی یکی از مفاهیم بنیادی و کاربردی در راستای اصلاح و تعالیِ فردی و اجتماعی محسوب میشود. امروزه یکی از مباحث مطرح در این حوزه، آن است که آیا بخشودن، همواره یک فضیلت است یا نه؟ در سنت مسیحیت، گذشت، یکی از ارکان دین محسوب شده و امید به بخشوده شدن از سوی خداوند منوط به بخشودنِ فرد دانسته شده است. یونانیان باستان و نیز عدهای در فرهنگ غربی، امروزه نه تنها گذشت را فضیلت تلقی نکرده، که آن را حاکی از ضعف نفس و زبونیِ شخص میدانند. در این مقاله دلایل موافقان و مخالفانِ بخشودن طرح شده و مورد ارزیابی قرار میگیرد. با توجه به آموزههای اسلامی به نظر میرسد بخشودنِ هر خطاکاری با هر درجه از لغزش و خطا، امری فضیلتمندانه محسوب نمیشود؛ در این راستا باید قابلیتِ قابل، میزان و نوع خطا، حالات شخصِ خطاکار مانند پشیمانی او، قصد جبران و یا اصرار او بر خطا و ... در نظر گرفته شود. تعالیم اسلامی عفو را فضیلتی بزرگ دانسته و با وجود آنکه قصاص و نیز اجرای عدالت را مایه حیات، ضامن امنیت نظام و کنترل خطاکاران تلقی کرده، با ارائهی راهکارهایی همچون تغافل، انجام آن بدون منتگذاری و صرفاً به جهت درستیِ عمل، گسترده کردن محدودهی آن به همه انسانها و ... راه را برای بخشودن هموارتر کرده و با بیان پیامدهای دنیوی و اخروی و نیز فردی و اجتماعیِ آن، خواستار صلح و آرامشِ همگان شده است.
Keywords [Persian]
منابع
قرآن کریم. ترجمه سید محمدرضا صفوی، قم: انتشارات دفتر نشر معارف، 1389.
انجیل متی. تهران: انجمن کتاب مقدس، چاپ سوم، 1363.
نهج البلاغة. محمد بن شریف الرضی، ترجمه محمد دشتی، چ 32، قم: الهادی، 1387.
نهج الفصاحة (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول(ص)). ابوالقاسم پاینده، تهران: دنیای دانش، 1382.
صحیفه سجادیه. قم: نشر الهادی، 1418.
آذرنوش، آذرتاش. فرهنگ معاصر عربی- فارسی. تهران: نشر نی، چاپ هفتم، 1385.
ارسطو. اخلاق نیکوماخوس. ترجمه محمدحسن لطفی. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ دوم، 1385.
تمیمی آمدی، عبدالواحد. تصنیف غررالحکم و دررالکلم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1366.
حرّانی، ابن شعبه. تحف العقول عن آل الرسول(ص). قم: جامعه مدرسین، 1404.
دهخدا، علی اکبر. لغت نامه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1377.
راغب اصفهانی، حسن بن محمد. مفردات الفاظ القرآن. ترجمه مصطفی رحیمی نیا، تهران: نشر سبحان، 1386.
صدوق، ابوجعفر محمدبن بابویه، الخصال، قم: جامعه مدرسین، 1362.
__________________، امالی شیخ صدوق. بیروت: اعلمی، 1400.
__________________، من لایحضره الفقیه. قم: جامعه مدرسین، 1404.
طبرسی، فضل بن حسن. مجمع البیان. بیروت: دارالمعرفة، 1408.
طوسی، نصیرالدین. اخلاق ناصری. تصحیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری. چاپ ششم، تهران: انتشارات خوارزمی، 1385.
عاملی، شمس الدین محمد(شهید اول). الدرة الباهرة من الأصداف الطاهرة. ترجمه عبدالهادی مسعودی. قم: انتشارات زائر، 1379.
القزوینی، المولی محمد حسن. کشف الغطاء عن وجوه مراسم الإهتداء. قزوین: حوزه علمیه، 1380.
الکاشانی، مولی محسن. المحجة البیضاء فی تهذیب الأحیاء. قم: مؤسسة المحبین، 1426.
کراجکی، ابوالفتح. کنز الفواید. قم: دار الذخائر، 1410.
کلینی، ابوجعفر محمدبن یعقوب. اصول کافی. تهران: نشر اسلامیه، 1362.
گارارد، ایو؛ مک ناتون، دیوید. بخشودن. ترجمه خشایار دیهیمی. تهران: نشر گمان، 1392.
گیلانی، عبدالرزاق. مصباح الشریعة. تهران: پیام حق، 1377.
متقی، علی بن حسام الدین. کنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال. بیروت: مؤسسه الرسالة، 1413.
مجلسی، محمدباقر. بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الأطهار. تهران: نشر اسلامیه، 1425.
محمدی ری شهری، محمد. میزان الحکمة. قم: دارالحدیث، 1384.
معین، محمد. فرهنگ معین. تهران: زرین، 1386.
نجفی، ابوالحسن. غلط ننویسیم ( فرهنگ دشواریهای زبان فارسی). تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1371.
نراقی، ملا احمد. معراج السعادة. قم: موعود اسلام، 1385.
نراقی، مولی مهدی. جامع السعادات. ترجمة سید جلال الدین مجتبوی. تهران: انتشارات حکمت، 1389.
نیچه، فردریش. فراسوی نیک و بد. ترجمه داریوش آشوری. تهران: انتشارات خوارزمی، 1390.
واعظ کاشفی سبزواری بیهقی، کمال الدین حسین بن علی. اخلاق محسنی. تصحیح سید حسن نقیبی، قم: انتشارات زائر، 1393.
Refernces in English