The Sources of Moral Knowledge in Ibn ʿArabī’s Thought

Document Type : Original Article

Authors

1 Ph.D of Ethics, Department of Ethics, University of Qom, Qom. Iran.

2 Assistant Professor of Ethics, Department of Ethics, University of Qom, Qom, Iran.

Abstract

This article, using a descriptive-analytic method, introduces the ideas of Ibn ʿArabī in moral epistemology while focusing on the sources of moral knowledge and explaining how man utilizes these sources in order to achieve a moral life. The findings of the research show that Ibn ʿArabī considers moral knowledge to be objective and presents the Realm of Fixed Entities (Ayan Thabete) as the thing-in-itself of moral realities. In his writings, though scattered, he clearly considers five things as the sources of moral knowledge: nature, intellect, heart, soul and revelation. However, these sources are not at equal levels and the distinction of revelation and the human soul over the other sources is apparent. Comparing these two sources, one can conclude from Ibn ʿArabī’s writings that revelation is the source of religious legislative guidance and is the result of God’s direct communication with the prophets and is the path of knowledge to perfect unity. God’s special servants (Valīyy-u l-Allah), while perfecting their human souls and possessing special merits in moral knowledge still follow the teachings of the law-bringing prophets in their teachings and actions.

Keywords

Article Title [Persian]

منابع معرفت اخلاقی در اندیشه ابن عربی

Authors [Persian]

  • علیرضا آرام 1
  • سید احمد فاضلی 2
1 دکترای فلسفه اخلاق، گروه فلسفه اخلاق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، ایران.
2 استادیار گروه فلسفه اخلاق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، ایران.
Abstract [Persian]

این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی، به معرفی اندیشه ابن عربی در حوزه معرفت‌شناسی اخلاق، با تمرکز بر منابع معرفت اخلاقی و تشریح چگونگی بهره‌گیری انسان از این منابع در جهت ایصال به حیات اخلاقی می‌پردازد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که ابن عربی معرفت اخلاقی را عینی دانسته و عالم اعیان ثابته را به عنوان نفس الامر حقایق اخلاقی معرفی می‌کند. وی در آثار خود به شکلی پراکنده اما صریح، پنج منبع: طبیعت، عقل، قلب، نفس و وحی را منابع شناخت حقایق اخلاقی دانسته است. البته رتبه این منابع یکسان نبوده و امتیاز وحی الهی و نفس آدمی بر سایر منابع نمایان است. در مقام مقایسه این دو منبع ممتاز، از کلمات ابن عربی چنین بر می‌آید که وحیْ منبع تشریعی هدایت و محصول تکلّم مستقیم حضرت حق با پیامبران و مسیر معرفت به توحید کامل است. اولیاء حق، ضمن تکامل بخشیدن به نفس انسانی و در عین برخورداری از امتیازات خاص در معرفت اخلاقی، در تعلیم و عمل خود پیرو تعالیم پیامبران صاحب شریعت هستند.

Keywords [Persian]

  • اخلاق عرفانی
  • عرفان نظری
  • عینی‌گرایی اخلاقی
  • فرااخلاق

References

منابع
آشتیانی، میرزا مهدی. (۱۳۹۶). اساس التوحید؛ قاعده الواحد و وحدت وجود. تهران: هرمس، چاپ دوم.
ابن سینا، ابوعلی. (۱۹۸۰). عیون الحکمة. تحقیق عبدالرحمن بدوی، بیروت: دارالقلم، الطبعة‌ الثانیة.
ابن عربی، محی الدین. (۱۴۰۸). الإسرا الی المقام الأسری(کتاب المعراج). تحقیق و شرح سعاد الحکیم، بیروت: دندرة للطباعة‌ و النشر، الطبعة ‌الاولی.
------------. (بی‌تا(الف)). انشاء الدوائر. تحقیق عاصم ابراهیم الکیالی، بی‌نا.
------------. (بی‌تا (ب)). التدبیرات الالهیة فی اصلاح المملکة النفسانیة. تحقیق عاصم ابراهیم الکیالی. بی‌تنا.
------------. (۱۴۲۲). تفسیر ابن عربی. ج۱-۲. تصحیح سمیر مصطفی ارباب. بیروت: دار احیاء التراث العربی، الطبعة‌ الاولی.
------------. (۱۳۹۱). دفتر دانایی(کتاب المعرفة). ترجمه سعید رحیمیان، تهران: نشر نگاه معاصر، چاپ اول.
------------. (۱۴۲۵). دیوان ترجمان الأشواق. تصحیح عبدالرحمن المصطاوی، بیروت: دارالمعرفة، الطبعة ‌الاولی.
------------. (۲۰۰۲). رسائل ابن عربی (شق الجیب بعلم الغیب)، تحقیق سعید عبدالفتاح، بیروت: انتشارات العربی.
------------. (۱۳۶۷الف). رسالة الی الامام الرازی. حیدر آباد: جمعیة دائرة المعارف العثمانیة، الطبعة‌ الاولی.
------------. (۱۳۶۷ب). رسالة الانوار. حیدر آباد: جمعیة دائرة المعارف العثمانیة، الطبعة‌ الاولی.
------------. (۱۳۶۷ج). رسالة لایعول علیه. حیدرآباد: جمعیة دائرة المعارف العثمانیة، الطبعة‌ الاولی.
------------. (۲۰۱۱). الفتوحات المکیة، ج ۱-۸، تصحیح احمد شمس الدین، بیروت: دار الکتب العلمیة.
-----------. (۱۳۸۰). فصوص الحکم. تصحیح و تعلیق ابوالعلاء عفیفی. تهران: الزهراء.
-----------. (۱۳۸۷). فصوص الحکم. تصحیح و ترجمه محمد خواجوی. تهران: مولی چاپ اول.
-----------. (۱۳۶۱). کتاب الجلال و الجمال. حیدر آباد: جمعیة دائرة المعارف العثمانیة، الطبعة‌ الاولی.
-----------. (۱۳۷۰). کتاب المسائل. ترجمه سید محمد دامادی. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
-----------. (۱۳۶۷د). کتاب المیم و الواو و النون. حیدر آباد: جمعیة دائرة المعارف العثمانیة، الطبعة‌ الاولی.
-----------. (بی‌تاج). کتاب الیقین. تحقیق سعید عبدالفتاح، کتاب الیوم.
-----------. (۱۳۹۵). کشف المعنی عن سرّ اسماء‌ الله الحسنی. ترجمه و شرح علی زمانی قمشه‌ای، قم: آیت اشراق، چاپ سوم.
-----------. (۱۹۹۸). لوازم الحبّ الالهی. تحقیق محمد فوزی الجبر، دمشق: دار معدّ و دار النمیر الطبعة ‌الاولی.
-----------. (۲۰۰۹). ماهیة القلب. تحقیق قاسم محمد عباس. دمشق: دار للثقافة و النشر.
-----------. (۱۴۲۷). المبادی و الغایات فی معانی الحروف و الآیات. تحقیق سعید عبدالفتاح، بیروت: دارالکتب العلمیة، الطبعة‌ الاولی.
-----------. (۱۳۹۳). مواقع النجوم. تصحیح و ترجمه محمد خواجوی. تهران: مولی، چاپ دوم.
التلمسانی، عفیف الدین. (۱۳۹۲). شرح فصوص الحکم. تصحیح اکبر راشدی نیا، تهران: سخن، چاپ اول.
------------. (۱۹۸۹). شرح منازل السائرین. الجزء الاول، دار الترکی للنشر.
الجیلی، عبدالکریم. (۱۴۱۹). شرح مشکلات الفتوحات المکیة. دراسة و تحقیق: یوسف زیدان، مصر: دارالامین، الطبعة الاولی.
حمویه، سعد الدین. (۱۳۶۲). المصباح فی التصوف. تصحیح نجیب مایل هروی، تهران: مولی، چاپ اول.
زنوزی، ملاعبدالله. (۱۳۵۴). انوار جلیة. تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، تهران: موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک‌گیل.
شیرازی، صدرالدین محمد. (۱۳۸۱). کسر اصنام الجاهلیة. تصحیح محسن جهانگیری، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، چاپ اول.
قونوی، صدرالدین. (۱۳۹۱). فکوک. تصحیح و ترجمه محمد خواجوی، تهران: مولی، چاپ سوم.
القیصری، داود بن محمد. (۱۳۵۷). رسائل قیصری (با حواشی قمشه‌ای). تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، مشهد: دانشگاه مشهد.
نفری، محمد بن عبدالجبار. (۱۳۹۰). المواقف و المخاطبات. ترجمه محمود افتخارزاده، تهران، جامی، چاپ اول.
 
 References
Āshtyānī, Mīrzā Mahdī. (1369 S.H.). ʼAsāss al-Tuhīd. Qāideh al-Wahed va Wahdat Wujūd. Tehran: Hermes, first edition. [In Persian].
Ibn Sina. (1980). Uyūn al- Hikmah. Tahqiq Abdu al- Rahman Badawi, Beyrūt: Dār al- Qalam, second edition. [In Arabic].
Ibn ʿArabī, Muhyi al- Dīn. (1408 A.H.). Al-Esra ela Maqam al-Asra (Ketab al- Meraj). Tahqiq va Sharh Soad al- Hakim. Beyrūt: Danredeh Lltebaat va al-nashr, first edition. [In Arabic].
---------------. (n. d.). Ensha al-Davaeir, Tahqiq Asem Ebrahim al-kialī. [In Arabic].
---------------. (n. d.). Al- Tadabirat al- Eilahīeh Fī Eslsh al-Mamlikat al-Nafsaneieh, Tahqiq Asem Ebrahim al-kialī. [In Arabic].
----------------. (1422 A.H.). Tafsir IbnʿArabī, Vol 1-2, Tashih Samir Mostafa Arbab, Beyrūt, Dār eihya al-torath al-arabi, first edition. [In Arabic].
-----------------. (1391 S.H.). Daftar Danaī (Ketab al-maerefah). Tarjomeh Sa īd Rahimian, Tehran: Negah moaser, first edition. [In Persian].
-----------------. (1425 A.H.). Divani Tarjoman al- ishraq. Tashih Abdu al- Rahman al-mostavi, Beyrūt, Dār al-maerefah, first edition. [In Persian].
-----------------. (2002). Rasail IbnʿArabī (Shoq al-jeib Belme al-qeib). Tahqiq Seeid Abdu al-fatah, Beyrūt: al-arabi. [In Arabic].
-----------------. (1367 S.H.). Resail-eh ila al-Imam O al-Razi. Heidar Abad, Jamieh Daereh al-Maaref Al-osmaneieh, first edition. [In Arabic].
-----------------. (1367 S.H.). Resail-eh al-akvar.  Heidar Abad, Jamieh Daereh al-maaref al-osman īeh, first edition. [In Arabic].
-----------------. (1367 S.H.). Resail-eh La Yoaval- al-aeh, Heidar Abad, Jamieh Daereh al-maaref al-osmaneieh, first edition. [In Arabic].
---------------. (2011). Al- Futūḥāt al-Makkiyya, Vol 1-8, Tashih Ahmad Shams Al-din, Beyrūt: Dār Al-ketab Al-elmeieh. [In Arabic].
--------------. (1380 S.H.). Fusūs al-hekam, Tashih wa Tāliq Abolāla al- Af īfi, Tehran: al-Zahra. [In Arabic].
---------------. (1387 S.H.). Fusūs al-hekam, Tashih wa Tarjomeh Mohamad Khajavi, Tehran: Mula, first edition. [In Persian].
---------------. (1361 S.). Ketab al-jal-al- wa al-jamal-, Heidar Abad: Jamieh Daereh al-maaref al-osmaneieh, first edition. [In Arabic].
---------------. (1370 S.H.). Ketab al-masael, Tarjomeh Seied Mohamad Damadi, Tehran: Moaseseh Motal-eat wa Tahghighat Farhangi. [In Persian].
----------------. (1367 S.H.). Ketab al-Mīm wa al-Vāv wa al-Nun. Heidar Abad: Jamieh Daereh al-maaref Al-osmaneieh, first edition. [In Arabic].
----------------. (n. d.). Ketab al-yaghin. Tahghigh Seied Abdu al-fatah, Ketab Al-yom. [In Arabic].
--------------. (1395 S.H.). Kashf al-maani An Ser Asma ALLAH al-husna. Tarjomeh wa sharh ali Zamani Qomshi ī, Qom: Aiat Eshraq, third edition. [In Persian].
-------------. (1988). Lavazem al-hob al-elahi. Tahghigh Mohamad Fozi Al-jabr, Dameshq: Dār moad wa Dār al-Namir, first edition. [In Arabic].
-------------. (2009). Maheieeh al-qal-b. Tahghigh Qasem Mohamad abas, Dameshq: Dār lelseqafeh wa al-Nasher. [In Arabic].
-------------. (1427 A.H.). Al-mabadi wa al-Ghayat fi Mabani al-horof va al-aiat, Tahghigh Seied Abdu al-fatah, Beyrūt: Dār al-kotob al-elmeieh, first edition. [In Arabic].
---------------. (1393 S.H.). Mavaqeh al-nojom. Ed. and translation by Mahmūd Khajavi, Tehran: Mula, first edition. [In Persian].
Al-telmesani, Afif al-Dīn. (1392 S.H.). Sharh Fosos al-hekam. Tashih Akbar Rashedi Neia, Tehran: Sokhan, first edition. [In Arabic].
---------------. (1998). Sharh Manazel Al-Saerin. Vol. 1, Dār al-torki lelnashr. [In Arabic].
Al-jili, Abdu al-karim. (1419 A.H.). Sharh Moshkelatal- Futūḥāt al-Makkiyya. Derasah wa tahghigh Yosef Zeydan, Misr: Dār al-amin, first edition. [In Arabic].
 Hamaviyh, Saed al- Din. (1362 S.H.). Al-mesbah fi al-tasavof. Ed. Najib Maiel Heravi, Tehran: Mula, first edition. [In Arabic].
Zenuzi, Mula Abdu ALLAH. (1354 S.H.). Anvar ol-Jal-ieh. Ed. Seied jalal- al- din ashtiyani, Tehran: Moaseseh Motaliat Islami, Mak Gil University. [In Persian].
Shirazi, Sadr O al--Din Mohamad. (1381 S.H.). Kasr Asnam Al-jaheleieh. Tasshih Mohsen Jahangiri, Tehran: Boniad Hekmat Eslami Sadra, first edition. [In Arabic].
Qunavi, Sadr Al-din. (1393 S.H.). Fokouk. Trans. Mohamad Khajavi, Tehran: Mula, third edition. [In Persian].
Al-Qiysari, Davod ibn Mohamad. (1357 S.H.). Rasaeil Qeisari (Ba Havashei Qomshi ī). Tashih Seied Jalal- al-Din Ashtiyani, Mashhad: Mashhad University. [In Arabic].
Nefari, Mohamad ibn Abdu al-Jabar. (1390 S.H.). Al-Mavaqef wa al-Mokhatebat. Tarjomeh Mahmod Eftekharzadeh, Tehran: Jamī, first edition. [In Persian].
 

Files

History

  • Receive Date: 21 July 2019
  • Accept Date: 15 October 2019

Share

How to cite

Statistics