گسترهٔ «دگر پروایی» در اخلاق مراقبت

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

1 کارشناس ارشد فلسفه اخلاق، دانشگاه قم، قم، ایران

2 استاد گروه دین شناسی، دانشکده ادیان، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

چکیده

در جهان کنونی که مسائلی چون فقر، تغییرات اقلیمی، جنگ و ... به بحرانی‌های فراملی تبدیل شده‌اند، نظریه‌پردازان اخلاقی به‌دنبال یافتن راهی برای پایان دادن یا کمترکردن عواقب ویران‌گر این بحران‌ها هستند. در این میان، اخلاق مراقبت معتقد است نظریه‌های سنتی به علت مبانی عقل‌گرایانه‌شان نمی‌توانند راه‌حل مؤثری برای این بحران‌ها عرضه دهند و این اخلاق مراقبت است که با توجه به اصول خود می‌تواند در این زمینه مؤثر واقع شود. با این وجود، این نظریه به علت تمرکز بر الگو‌های مادرانگی همواره متهم بوده که نسبت به عرصة عمومی بی‌توجه است؛ چراکه بر خلاف رویکرد‌های سنتی اخلاق، بیشتر به حوزة خصوصی و روابط افراد با دیگرانِ خاص‌شان توجه دارد. از این‌رو، در این مقاله قصد آن است تا دامنة دیگرپروایی در اخلاق مراقبت روشن شود و به این سؤال پاسخ داده شود که آیا اخلاق مراقبت درحقیقت به حوزة عمومی یا به بیان دقیق‌تر، به بحران‌های جهانی بی‌تفاوت است؟ بر همین اساس، با بررسی نظریات فیلسوفان این عرصه، درنهایت به این نتیجه رسیدیم که اگرچه توجه اخلاق مراقبت بیشتر بر ساحت خصوصی است، اما محصور در این حوزه نیست. آن‌چنان که عده‌ای از فیلسوفان مراقبت به‌طور خاص در باب پروا‌داری در ساحت عمومی، مسائل سیاسی و بین‌المللی نظرورزی‌کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اسلامی، سید حسن.( ۱۳۸۷). «جنسیت و اخلاق مراقبت». نشریة مطالعات راهبردی زنان. دورة ۱۱ (۴۲): ۷-۴۲.
رفعت‌جاه، مریم؛ ودادهیر، ابوعلی؛ علی نقیان، شیوا. (۱۳۹۷). «تأملی بر تحول پارادایمی مسئلة «مادری» در اندیشة فمینیستی». زن در توسعه و سیاست، ۱۶ (۴): ۵۵۱-۵۷۹.
سینگر، پیتر. (۱۳۹۶). یک جهان؛ اخلاق جهانی شدن. مترجم: محمد آزاده. تهران: نشر نی، چاپ سوم.
سینگر، پیتر. (۱۴۰۰). دیگر دوستی مؤثر؛ رساندن بیشترین خیر چگونه فهم ما را از زندگی اخلاقی تغییر می‌دهد. مترجم: آرمین نیاکان. تهران: نشر نی. چاپ دوم.
مذهبی، سارویه؛ نصیری حامد، رضا. (۱۳۹۹). «اخلاق مراقبت زنانه و بازاندیشی در مفهوم خودآئینی». زن در توسعه و سیاست، 18 (۱): 1-۲۲.
نصر اصفهانی، مریم. (۱۳۹۳). «مراقبت و معنا نقد و بررسی کتاب دربارۀ مراقبت نوشتۀ میلتون میرآف». پژوهش نامۀ انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، ۱۹ (۱) :۲۸۷-۳۰۵.
نصر اصفهانی، مریم. (۱۳۹۹). پروای دیگران درآمدی بر فلسفة اخلاق مراقبت. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. چاپ اول.
نصر اصفهانی، مریم. (۱۳۹۴). «مفهوم پردازی دربارة اخلاق در اندیشه‌های زنانه نگر گفتگو با ویرجینا هلد». زن امروز. ۲ (۱۴): ۹۹-۱۰۲.
Bagnoli, Carla. Reviewe the Ethics of Care: Personal, Political, Global. Posted on: 2006. 06. 04. https://ndpr.nd.edu/reviews/the-ethics-of-care-personal-political-global/
Donovan, Josephine; Adams, Carol. (1996). Beyond Animal Rights: A Feminist Caring Ethic for the Treatment of Animals. Continuum Intl Pub Group.
Donovan, Josephine; Adams, Carol. (2007). The Feminist Care Tradition in Animal Ethics. Columbia University Press.
Engster, D. (2007). The Heart of Justice: Care ethics and Political Theory. Oxford: Oxford University Press.
Friedman, Marilyn; Bolte, Angela. (2007). “Ethics and Feminism” in: The Blackwell Guide to Feminist Philosophy, pp.81 -101.
Held, V. (2005). The Ethics of Care: Personal, Political, and Global. Oxford: Oxford University Press.
Held, Virginia. (1993). Feminist Morality: Transforming Culture, Society, and Politics (Women in Culture and Society).‎ University of Chicago Press.
Kittay, Eva (forthcoming). “Dependency”, in: Rachel Adams (ed.), Keywords in Disability Studies. NYU Press. https://philarchive.org/archive/KITDv1
Pettersen, T. (2008). Comprehending care. Problems and possibilities in the ethics of care. Published:  Lexington Books.
Pettersen, T. (2011). “The Ethics of Care: Normative Structures and Empirical Implications”. Health Care Analysis, 19(1): 51-64.
Sander-Staudt, Maureen. (n.d.) “Care Ethics”. Internet encyclopedia of philosophy. https://iep.utm.edu/care-eth/.