اخلاق اقتصادی در اندیشه‌ی توماس آکوئینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی گروه ادیان و فلسفه، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

چکیده

امروزه به زعم فیلسوفان اخلاقِ فضیلت، نسبت به اقتصاد جهانی‌شده نمی‌توان صرفاً با حد و مرزهای حقوقی احاطه پیدا کرد. همچنین نمی‌توان صرفاً با قوانین گوناگون و با تکیه بر منافع شخصی، مانع از پدید آمدن بحران‌های اقتصادی شد، بلکه به مجموعه‌ای از فضلیت‌های اخلاقی نیاز داریم. اما کدامین فضیلت‌ها باید بر اقتصاد جهانی‌شده‌ی امروز حاکم باشند؟ برای پاسخ، می‌توان به نظریه‌ی اخلاقی توماس آکوئینی رجوع نمود که بر اساس پیوند میان فضیلت و عدالت شکل گرفته است. دیدگاه او، می‌تواند پاسخگوی بسیاری از مباحث مطرح در اخلاق اقتصادی باشد. در این جستار، نخست به این مسئله توجه خواهیم نمود که چگونه نظریه‌ی فضیلت توماس، با تأکید بر نور طبیعی عقل، می‌تواند برای غیر مسیحیان و حتی غیر متدینان هم کارآمد باشد. سپس توضیح خواهیم داد که چگونه نظریه‌ی توماس در خصوص "حق طبیعی"، فضیلت و عدالت را با یکدیگر متحد می‌سازد. سپس به چالش میان تنوع فرهنگی و وحدت اخلاقی در اقتصاد و تجارت جهانی‌شده‌ی امروز خواهیم پرداخت.

کلیدواژه‌ها


تفضلی، فریدون (1392)، تاریخ عقاید اقتصادی: از افلاطون تا دوره معاصر، تهران، نشر نی. 
مک‌اینتایر، السدیر (1379)، تاریخچه فلسفه اخلاق، ترجمه انشاء الله رحمتی، تهران، حکمت. 
Aquinas, Th. (1941-1945). Summa theologiae, Ottawa: Studium Dominicain.
Aquinas, Th. (1961-1967). Summa contra gentiles, Ed. C. Pera, P. Marc, P. Caramello, Turin (Marietti).
Aquinas, Th. (1972). De veritate = Quaestiones disputatae de veritate, Sancti Thomae de Aquino Opera omnia, Rome, (Editio Leonina), V. 22.
Aquinas, Th. (1929, 1937, 1947). Scriptum super libros Sententiarum (I & 2), Ed. P. Mandonnet, Paris (1929); (III&IV) Ed. M. Moos, Paris (1937 & 1947).
Cicero. (1994). De officiis, M. Winterbottom (Ed.). Oxford/New York: Oxford University Press.
Crowe, M. (1977). The Changing Profile of the Natural Law, The Hague: Nijhoff Publishers.
Cullen, P., et al.(2007). Catholic social justice: theological and practical explorations, London; New York: Continuum.
Finnis, J. (2005). “Aquinas’s Moral, Political and Legal Philosoph”, in Stanford Encyclopedia of Philosophy, http://plato.stanford.edu/entries/aquinas-moral-political.
Keys, M. M (2006). Aquinas, Aristotle, and the promise of the common good, Cambridge & New York: Cambridge University Press.
Knights, D., and O'Leary, M. (2006). “Leadership, Ethics and Responsibility to the Other,” Journal of Business Ethics, 67(2): 125-137.
Nussbaum, M. (1978). Aristotle’s De Motu Animalium, Princeton, NJ: Princeton University Press.
Sison, A. G. (2003). The moral capital of leaders: why virtue matters, Cheltenham, UK, Northampton, MA: Edward Elgar Publishing Limited.
Sison, A. G (2008), Corporate Governance and Ethics: an Aristotelian Perspective. Cheltenham, UK; Northampton, MA: Edward Elgar.
Zagzebski, L. (2001). “The Uniqueness of Person,” The Journal of Religious Ethics, 29(3): 401-423.