بررسی انتقادی نظریة خطاانگاریِ جان مکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد فلسفه اخلاق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، ایران.

چکیده

دیدگاه جان مکی در فرااخلاق به نظریة خطاانگاری در باب اخلاق نامور است. این دیدگاه، به‌طور کلی، گفتار اخلاقی را دست‌خوش خطا می‌داند. مکی در تلاش برای اثبات دیدگاه خود از دو استدلال که یکی مبتنی بر نسبیت است و دیگری مبتنی بر غرابت، یاری گرفته است. در اولی به تنوع قوانین و آداب در جوامع مختلف متمسک می‌شود و در دومی که خود آن را مهم­تر و دارای کاربردی عمومی­تر می­داند و متشکل از دو بخش متافیزیکی و معرفت­شناختی است، چنین استدلال کرده است که چنان‌چه واقعیات اخلاقی در جهان عینیت داشته باشند، مستلزم آن خواهد بود که با پدیده­هایی عجیب و غریب مواجه باشیم. او نتیجه می­گیرد اظهار اینکه ارزش‌های عینی در عالم وجود دارد، گفتن امری بی­معنا نیست؛ ولی به‌طور کلی خطا و کاذب است. در این مقاله، ضمن توصیف نظریة مذکور با نگاهی تحلیلی-انتقادی، به نقد و بررسی آان پرداخته شده است که بر اساس آن به نظر می‌رسد دیدگاه جان مکی در فرااخلاق راه حل معارضة میان واقع‌گرایی و ضد آن نیست.

کلیدواژه‌ها


اخوان، مهدی. کشمیری، سیدمهدی. مرآتی، حامد. (1395)، «خطاهای نظریه خطای جان مکی»، دوفصلنامه علمی پژوهشی تأملات فلسفی دانشگاه زنجان: سال ششم، شماره 16.
ادواردز، پل. ام.پورچرت، دونالد. (1396)، دانشنامه فلسفه اخلاق، ترجمه انشاءالله رحمتی، تهران: نشر سوفیا.
توکلی، غلامحسین. (1391)، «تئوری خطا در فلسفه اخلاق: تبیین و نقد»، مجله حکمت و فلسفه: سال هشتم، شماره سوم.
جویس، ریچارد. (1396)، ضدواقع‌گرایی اخلاقی، ترجمه مهدی اخوان، تهران: نشر ققنوس.
حسینی قلعه‌بهمن، سید اکبر. (1391)، «نقد و بررسی تئوری خطای جی. ال. مکی در فرا اخلاق بر اساس مبانی آیه‌الله جوادی آملی»، فصلنامه اسراء: سال پنجم، شماره دوم، قم.
ربیعی، سمیه. ضیائی، حمیدرضا. (1393)،« نقد جان مکی بر واقع‌گرایی اخلاقی»، مجله فلسفه و کلام اسلامی: شماره اول بهار و تابستان.
شرف، رهام. (1393)، بررسی و نقد شکاکیت اخلاقی، فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه قم. سال شانزدهم شماره دوم، قم.
کرچین، سایمون. (1397)، فرااخلاق، ترجمه مسلم قربان بابایی و محمد زندی، قم: نشر کتاب طه.
مک‌ناتن، دیوید. (1391)، نگاه اخلاقی: درآمدی به فلسفه اخلاق، ترجمه حسن میانداری، تهران: انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، چاپ دوم.
مکی، جی. ال. (1396)، ماهیت ذهنی ارزش‌ها، ترجمه مراد فرهادپور (از کتاب فلسفه اخلاق (مجموعه مقالات) ارغنون 16)، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ پنجم.
پاتنم، هیلری. (1385)، دوگانگی واقعیت ارزش، ترجمه فریدون فاطمی، تهران: نشر مرکز.
دباغ، سروش. صبرآمیز، ابوالفضل. (1391)، واقع‌گرایی و ضد واقع‌گرایی و موضع اخلاقی کانت، فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز. پیاپی 42 بهار 1391: 56-37.
ملایوسفی، مجید. (1387). نیگل و عینیت ارزش های اخلاقی. پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت). 6: 111-127.
Mackie, John Leslie. (1998). The Subjectivity of Values, in Essay on Moral Realism, ed. By Geoffrey Sayre McCord, New York, Cornell University Press.
Miller, Alexander. (2003). An Introduction to Contemporary Meta ethics, Cambridge, Blackwell Publishing.
Pojman, Louis P. (1999). Ethics Discovering Right and Wrong, USA, Wadsworth.
McDowell, John Henry. (1998). Mind Value and Reality, London, Harvard University Press.