نقش نادیده گرفتن واقعیت فضای مجازی در بروز آسیبهای اخلاقی خانواده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

چکیده

با توجه به اینکه هر انسانی در خانواده به دنیا آمده و اولین محیطی که با آن مواجه می شود خانواده است سلامت این نهاد مهم، نقش بنیادینی در سلامت اخلاقی فرد خواهد داشت. متاسفانه امروزه با توسعه و گسترش شبکه های اجتماعی همچون تلگرام و اینستاگرام، خانواده در معرض آسیب های اخلاقی فراوانی قرار گرفته و این مساله در بسیاری از موارد به سستی یا حتی از هم گسستن روابط خانوادگی منجر شده است. به نظر می آید یکی از مهمترین عواملی که باعث بروز آسیب های اخلاقی در خانواده های ایرانی شده، نادیده گرفتن واقعیت و تاثیر عمیق فضای مجازی و شبکه های اجتماعی است. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده و هدف آن این است که واقعی بودن فضای مجازی را اثبات کرده و به بررسی برخی از مهمترین دلایل نادیده گرفته شدن واقعیت این فضا که منجر به بروز آسیب های اخلاقی در خانواده می شود بپردازد. بر اساس یافته های این تحقیق، عواملی چون نامشخص بودن هویت کابران در فضای مجازی، ناپایدار بودن روابط در فضای مجازی، عدم مجاورت فیزیکی و جدید بودن فضای مجازی نقش مهمی در نادیده گرفته شدن واقعیت این فضا توسط کاربران دارد که در نهایت به بروز آسیب های اخلاقی منجر می شود.

کلیدواژه‌ها


شهریاری، حمید. (۱۳۸۸). اخلاق فناوری اطلاعات. قم: انتشارات دانشگاه قم.
مصلح، جواد. (۱۳۸۵).ترجمه و تفسیر شواهدالربوبیه ملاصدرا. تهران: انتشارات سروش.
ساروخانی، باقر. (۱۳۹۰). جامعه شناسی ارتباطات، تهران: انتشارات اطلاعات.
رضا نژاد، غلامحسین. (۱۳۶۷). اصول علم بلاغت در زبان فارسی. تهران: انتشارات الزهرا.
لاریجانی آملی، صادق. (۱۳۹۴). فلسفه علم اصول. قم: انتشارات مدرسه علمیه ولی عصر.
روکسبی، اِما. (۱۳۹۳). اخلاق فناوری اطلاعات از آغاز تا امروز. مترجمان جواد طاهری، مجتبی اعتمادی نیا، مهشید الوندی. قم: انتشارات دانشگاه قم.
مهدی زاده سراج، ملیحه. (۱۳۷۹). تحلیل معنایی مجاز. مجموعه مقالات کنفرانس زبان شناسی نظری و کاربردی، شمارة ۹۱.
آل بویه، علیرضا؛ شاملی، علی اکبر. (۱۳۹۵). «اعتیاد اینترنتی از منظر اخلاقی و آسیبهای اخلاقی آن». نقد و نظر، سال بیست و یکم، شماره سوم.
مسعودی، حمید؛ بهروان، حسین. (۱۳۹۳). «اخلاق در فضای  مجازی: بررسی عوامل مرتبط با عضویت، میزان بازدید و ماندگاری افراد در گروههای اینترنتی». مطالعات رسانه‌ای، سال نهم، شماره سوم.
جمعی از نویسندگان. (۱۳۸۹). «پنج گزارش از وضعیت عفت عمومی در ایران و جهان؛ گزارش اول: چراغ قرمز اخلاق در فضای مجازی، غفلت و مرگ آبرو». فرهنگ پویا، شماره هجدهم، پاییز.
معیدفر، سعید؛ حبیب پور، کرم؛ گنجی، احمد. (۱۳۸۴). «اعتیاد اینترنتی، علل و پیامدهای آن». مجله رسانه، شماره شصت و سوم.
قاسمی، وحید؛ عدلی پور، صمد؛ برندگی، بدری. (۱۳۹۳). «رابطة استفاده از شبکه اجتماعی فیس بوک با تصور بدن در میان دانشجویان دختر و پسر دانشگاه اصفهان». مطالعات روانشناختی زنان، شماره چهلم.
نجفی، یوسف؛ نیرومند، لیلا. (۱۳۹۵). «رابطه تلگرام با بروز فردگرایی در خانواده‌ها (مطالعه موردی: خانواده های شهر زنجان)». مدیریت رسانه، شماره بیست و پنجم.
امیر مظاهری، امیر مسعود، ایرانشاهی ، اعظم. (۱۳۸۹). «چالشهای تعامل اجتماعی زنان ایرانی در فضای مجازی (از دید زنان فعال در فضای مجازی)». مطالعات رسانه‌ای، سال پنجم، شماره هشتم.
بنشاپ، آلبرت. (۱۳۸۴). «پورنوگرافی در فضای مجازی». سیاحت غرب، شمارة بیست و ششم.
ضیایی پرور، حمید. (۱۳۹۵). «کارکرد ارتباطی و رسانه ای شبکه های اجتماعی مجازی در ایران». مدیریت رسانه، شماره هفدهم.
ارشاد حسینی، حجت، وزیری، مجید. (۱۳۹۲). «بررسی حکم فقهی و حقوقی افترا و قذف در فضای مجازی». مطالعات فقه امامیه، سال اول، شماره یکم.
Baker, Andrea J. (2008). Down the Rabbit Hole: The Role of Place in the Initiation and Development of Online Relationships. New York: Combridge Uiversity Press.
Whitty, Monica T, Fisher, William A. (2008). The Sexy Side of the Internet: an Examination of Sexual Activities and Materials in Cyberspace. New York: Cambridge Uiversity Press,
Ploug, Thomas. (2009). Ethics in Cyberspace, How Cyberspace May Influence Interpersonal Interaction. New York: Springer.
Hamelink, Cees J. (2000). The Ethics of Cyberspace. London: Sage.
Warburg, Margit. (2005). Religion and Cyberspace. London and New York: Routledge.