استنتاج دیدگاه‌های اخلاقی ملاصدرا در حیطه‌های چهارگانه فرا اخلاق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه پیام‌نور، صندوق پستی 3697-19395-تهران- ایران Dr_jamalpou@pnu.ac.ir

2 دکترای حکمت متعالیه از دانشگاه فرودسی مشهد- تبریز- ایران

چکیده

فرا اخلاق بخش مهم و زیر بنایی فلسفه اخلاق محسوب می‌شود. اگر اخلاق هنجاری در مورد ملاک اخلاقی و تعریف سعادت و تکلیف بحث می‌کند؛ فرا اخلاق به پیش‌زمینه‌های آن می‌پردازد. به‌عبارتی‌دیگر خود گزاره‌های اخلاقی را از لحاظ معنا، شناخت، صدق بر واقعیت مورد پرسش‌های فلسفی قرار می‌دهد. در منظومه فکری ملاصدرای شیرازی مباحث متافیزیکی و فلسفه محض در راستای رشد و تعالی انسان است؛ در واقع اخلاق و تعالی نفسانی انسان در کنار خداشناسی دو هدف عمده حکمت متعالیه صدرا محسوب می‌شود. ازاین‌جهت درک نکته نظرهای ملاصدرا در خصوص فرا اخلاق و نیز کشف و استنتاج آن از میان آرای فلسفی او از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برای انجام این هدف عمده، در این نوشتار با روش مطالعه تطبیقی ضمن تعریف فرا اخلاق و تبیین حیطه‌های آن و طرح پرسش اصلی هر یک از این حیطه‌ها تلاش شده است بر اساس دیدگاه‌های ملاصدرا در اصالت وجود، حرکت جوهری، اتحاد عاقل و معقول و امثالهم، مناسب‌ترین و سازگارترین پاسخ‌های ممکن برای پرسش‌های مطرح در حیطه‌های فرا اخلاق ارائه شود. بر اساس نگرش اصالت وجوی ملاصدرا و تاکید وی بر قوه ادراک عقلی و وجدان اخلاقی می توان اظهار کرد که دیدگاه فرا اخلاقی ملاصدرا شهودگرایی واقع نگر با تاکید بر شناخت گرایی و طرفداری از اختیار گرایی می باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات



مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 03 دی 1402
  • تاریخ دریافت: 27 آذر 1402
  • تاریخ بازنگری: 03 دی 1402
  • تاریخ پذیرش: 03 دی 1402