همانند انگاری قتل فرد با قتل همگان در قرآن و میشنا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه علوم قرآن وحدیث، دانشکده الهیات و ادیان، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

چکیده

قرآن کریم در پی حکایت برادرکشى پسر آدم، از نوشته شدن این تمثیل بر بنی‌اسرائیل خبر داده است که قتل یک تن، همانند قتل همگان است. روایت قرآن، قتل پسر آدم را سبب کتابت این تمثیل دانسته است. در این میان، اشکال آن است که نسبت میان برادرکشى پسر آدم و همانندانگاری قتل فرد با قتل همگان چیست؟ و چرا قرآن از میان همه اقوام، از تقریر این تشبیه بر بنى اسرائیل خبر داده است؟ تحقیق حاضر برای گره‌گشایی از این تشبیه، از پیشینه موضوع مدد می جوید. به گفتة «تورات» در ماجراى برادرکشى پسر آدم، خون هاى مقتول به فریاد درآمد و بر وفق «میشنا»، مراد تورات از خون‌ها، خون مقتول و نسل او است. بدین‌سان قتل پسرآدم، خصوصیتی داشته است که فریاد خون‌های مقتول و ذریه او است و خداوند به سبب این قتل با آن ویژگی، همانندانگاری قتل فرد با قتل همگان را بر بنی اسرائیل، مقرر نمود.    

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن کریم.
آلوسی، شهاب الدین محمود بن عبد الله، (1415ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، تحقیق: علی عبد الباری عطیه، بیروت: دار الکتب العلمیه.
ابن جُزّی، ابوالقاسم محمد بن احمد، (1415ق)، التسهیل لعلوم التنزیل، تحقیق: محمد سالم هاشم، بیروت: دار الکتب العلمیه.
ابن­جوزی، ابوالفرج عبدالرحمان بن علی، (1422ق)، زاد المسیر فی علم التفسیر، تحقیق: عبدالرزاق المهدی، بیروت: دارالکتاب العربی.
ابن سعد، أبو عبد الله محمد بن سعد بن منیع، (1410ق)، الطبقات الکبرى، تحقیق: محمد عبد القادر عطا، بیروت: دار الکتب العلمیه.
ابن­عاشور، محمد الطاهر بن محمد، (1984م)، التحریر و التنویر، تونس: الدار التونسیه.
ابن­عطیه، ابومحمد عبدالحق بن غالب، (1413ق)، المحرّر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق: عبد السلام عبد الشافی محمد، بیروت: دار الکتب العلمیه.
ابن منظور، محمّد بن مکرّم، (1414ق)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
بروسوی، اسماعیل حقی بن مصطفى، (بی تا)، تفسیر روح البیان، بیروت: دارالفکر.
پاد، ابراهیم، (١٣٨١ش)، حقوق کیفرى اختصاصى؛ جرایم بر ضد اشخاص، تهران: انتشارات رهام.
حافظ، شمس الدین محمد، (1379ش) دیوان حافظ؛ نسخه فریدون میرزای تیموری، به همت: احمد مجاهد، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
دانی، ابوعمرو عثمان بن سعید، (1422ق)، المکتفی فی الوقف والابتدأ، تحقیق: محیی الدین عبد الرحمن رمضان ، بی جا: دار عمار.
رازی، فخرالدین محمد بن عمر،(1420ق)، مفاتیح الغیب : التفسیر الکبیر؛ بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
رشیدرضا، محمد، (1990م)، تفسیرالقرآن الحکیم؛ تفسیر المنار، قاهره: الهیئه المصریه العامه للکتاب.
زمخشری، محمود بن عمر،(1407ق) الکشّاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی.
سمعانی، أبو المظفر منصور بن محمد، (1418ق)، تفسیر القرآن، تحقیق: یاسر بن إبراهیم و غنیم بن عباس، ریاض: دار الوطن.
شوکانی، محمد بن علی،(1414ق)، فتح القدیر، دمشق و بیروت: دار ابن کثیر و دارالکلم الطیب.
طبرسی، محمد بن حسن، (1415ق) ، تفسیر مجمع البیان، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
عبدالمعبود، مصطفی، (2008م)، ترجمه متن التلمود (المشنا)، جیزه: مکتبه النافذه.
قیسی، مکی بن ابی طالب، (1429ق)، الهدایة الی بلوغ النهایة فی علم معانی القرآن و تفسیره، الشارقة: جامعة الشارقة.
مقاتل بن سلیمان، (1424ق)، تفسیر مقاتل بن سلیمان، تحقیق: احمد فرید، بیروت: دار الکتب العلمیه.
Mishnah. Availablat at: https://www.sefaria.org/texts/Mishnah.